ما نباید انتظار داشته باشیم که بیگانگان فضایی، موجوداتی شبیه به ما باشند. در واقع جاندارنی که شباهت بیشتری به اختاپوس، پرندگان و یا حتی روبات ها دارند، احتمالاً گزینه های مشروع تری به شمار می آیند.

زندگی فوق العاده متنوع است، از موجودات میکروسکوپی گرفته تا درختانی به بزرگیه آسمان خراش ها. بدون شک زندگی بیگانه نیز به همان اندازه متنوع خواهد بود. دلایل کمی وجود دارد که باور کنیم موجودات فضایی شکلی شبیه انسان به خود می گیرند. شاید شناسایی یک موجود اختاپوس شکل یا پرنده مانند احتمال بیشتری داشته باشد. از آنجایی که همه شکل‌های حیات می‌خواهند تا حد امکان عمر کنند، پیشرفته‌ترین موجودات فضایی ممکن است روبات‌هایی کاملاً مکانیزه باشند.

بیگانگان چه شکلی هستند؟

غرق در فیلم‌های علمی تخیلی، جایی که موجودات فضایی در اشکال و اندازه‌های مختلف وجود دارند، می‌دانیم که یک موجود فرازمینی واقعی احتمالاً چه شکلی خواهد داشت. کافی است به تنوع زندگی در سیاره خودمان، از باکتری ها گرفته تا انسان ها و درختان بلوط نگاهی بیندازید. حتی اگر همه اشکال زندگی شناخته شده تقریباً بیوشیمی یکسانی داشته باشند و همه بر اساس DNA باشند، با اینحال تنوع بسیار شگفت انگیزی از گونه های مختلف حیات در سیاره ما وجود دارد و با نگاهی اجمالی به آن، میتوان حدس هایی درباره اشکال حیات در سایر سیارات زد. کارگردانان فیلم های علمی تخیلی ممکن است بیشتر به دنبال الهام گرفتن از گونه‌های منقرض شده ای مانند تریلوبیت‌ها یا کوسه غول‌پیکر مگالودون باشند. اما مجموعه واقعی احتمالات درباره اشکال مختلف حیات فرازمینی، مطمئناً بسیار بسیار بیشتر است.

 بیگانگان هوشمند چه شکلی خواهند بود؟

البته، ما بیشتر علاقه مندیم تا بدانیم که بیگانگان باهوش چگونه به نظر می رسند. آنهایی که ممکن است به زودی به طور معناداری با آنها ارتباط برقرار کنیم. در سیاره خودمان، این شامل میمون‌ها، دلفین‌ها و نهنگ‌ها، پرندگانی مانند کلاغ و طوطی، بی مهرگانی مانند ماهی مرکب و اختاپوس و فیل‌ها می‌شود. همچنین اگر باهوش‌ترین دایناسورها را در نظر بگیریم، می‌توانیم گونه ترودون‌ها را به این لیست اضافه کنیم (ترودون‌ها شامل مجموعه ای از دایناسورهای کوچک تا متوسط با انگشتان بلند و دراز، پوزه‌ای پر از دندان و مغز نسبتاً بزرگ بودند.)
با نگاهی به این لیست، به نظر می رسد که هیچ طرح بدنی خاصی مورد علاقه نیست، اما همه این جانداران از نظر آناتومی متقارن هستند. بر اساس یک مطالعه اخیر، دلیل تکاملی تقارن این است که پروسه تکامل به اطلاعات کمتری برای رمزگذاری DNA نیاز دارد و به جاندار اجازه انعطاف پذیری بیشتری در کسب صفات سودمند و تکامل مفیدتر در آینده میدهد. حتی اگر بیگانگان از حامل ژنتیکی دیگری به جز DNA استفاده کنند، همان اصل باید رعایت شود.

همه این گونه های باهوش یک وجه مشترک آشکار دیگر نیز دارند: همه آنها حیوان هستند. ما هیچ گیاه یا قارچ هوشمندی نمی شناسیم، به این دلیل ساده که چیزهای ثابت لازم نیست هوشمند باشند. فقط موجوداتی که از خطر دور می شوند یا غذا را شکار می کنند باید نوعی هوش داشته باشند. شیر باید باهوش‌تر از بز کوهی باشد تا او را فریب دهد و حرکت بعدی خود را پیش‌بینی کند. گرگ باید حتی باهوش‌تر باشد، زیرا باید در حین شکار با گرگ‌های دیگر ارتباط برقرار کند. 

 به اختاپوس فکر کنید نه فیل

وقتی بیگانگان هوشمند را تصویر می کنیم، معمولاً مغز بزرگی را تصور می کنیم که این مغز معمولاً در سر قرار دارد. تقریباً در تمام فیلم‌های علمی تخیلی، بیگانگان باهوش اینگونه به تصویر کشیده می‌شوند. فیل ها و نهنگ ها در این قالب هستند. اما اختاپوس را در نظر بگیرید که طرح بدنی کاملاً متفاوتی دارد و نورون‌ها در سراسر بدنش از جمله شاخک‌ها توزیع شده‌اند و فقط مغز کوچکی در سرش دارد. نکته قابل توجه این است که اختاپوس قدیمی ترین گونه در فهرست ما است، دورترین خویشاوند ما از نظر تکاملی. مطمئناً یک موجود بیگانه اصلاً با ما ارتباطی ندارد، بنابراین احتمالاً هنگام تصور چگونگی ظهور فرازمینی‌ها باید بیشتر به اختاپوس فکر کنیم تا فیل.

همچنین باید اصل تکامل همگرا را نیز درنظر بگیریم. این به چه معناست؟ در سیاره خود ما، گونه های مختلف جانوران اغلب دارای ویژگی های ظاهریه مشابهی هستند. به عنوان مثال می توان به اندام‌های حسی مانند چشم، گوش و بینی اشاره کرد. در زمین یک فشار تکاملی قوی برای داشتن اندام های حسگر نور وجود دارد، به خصوص اگر این گونه ها بخشی از یک رابطه شکارچی و شکار باشد. اینها می توانند اشکال مختلفی داشته باشند، از چشم مرکب مگس گرفته تا دید استریو انسان تا لکه های چشمی برخی از میکروارگانیسم ها. اما اصل ماجرا یکسان است. فقط در اعماق اقیانوس یا داخل غارها، جایی که هیچ نوری در آن نفوذ نمی کند، برخی از موجودات فاقد چشم هستند. 

 بنابراین، آیا موجودات فضایی اندام های حسی دارند؟

این به محیط بستگی دارد. اگر وسیله ای برای انتقال امواج صوتی وجود نداشته باشد چه کسی به گوش نیاز دارد؟ و فرازمینی ها فقط در مکان هایی که نور یک ستاره به آن نفوذ می کند به چشم نیاز دارند.
در مورد سایر قسمت های بدن چطور؟ باله در آب خوب است. در خشکی، دست و پا مفیدتر است. پرواز حتی بهتر به نظر می رسد. بیشتر حشرات و پرندگان می توانند پرواز کنند، همانطور که برخی از پستانداران مانند خفاش ها و حتی چند گونه ماهی نیز می توانند پرواز کنند. اما در اینجا، مغزهای بزرگ مشکل ایجاد می کنند، زیرا وزن آن ها پرواز را دشوارتر می کند. تکامل این مشکل را تا حدودی برای پرندگان حل کرد. نورون‌های مغز پرنده نزدیک‌تر از مغز ما هستند و اگر ارزیابی خود را فقط بر اساس نسبت مغز به جرم بدن قرار دهیم، هوش آن‌ها را دست‌کم می‌گیریم. (اتفاقاً در مورد ترودون ها هم همینطور است.)

هوش یک موضوع بسیار گسترده است و قضاوت درباره هوش جانداران موضوع بسیار پیچیده ای می باشد. در حالی که کلاغ ها بسیار باهوش هستند، اما آنها مانند ما سازنده نیستند، احتمالاً به این دلیل که مهارت آنها محدود به منقار و پاهایشان است.
بخش های تکامل پذیر و مختلف بدن قطعاً برای فرازمینی‌ها یک مزیت خواهند بود - چه دست‌هایی با انگشتان، و یا پنجه‌ها، شاخک‌ها یا شاید حتی داشتن خرطوم. وقتی در یک مستند اخیر در تلویزیون آلمان از من پرسیدند که چگونه یک موجود بیگانه باهوش را تصور می‌کنم، پیشنهاد کردم که آنها ممکن است شبیه کلاغی باشند که دست‌های کوچکی روی لبه‌های بال‌هایشان دارد، شاید کمی پیچیده‌تر از پنجه‌هایی که خفاش‌ها روی انتهای بال‌هایشان دارند. در تئوری، این به موجودات اجازه می‌دهد تا چیزهایی بسازند و از نظر تکنولوژیکی پیشرفته شوند.

 روبات ها: آیا ممکن است بیگانگان فضایی شبیه به ربات ها باشند؟

قطعاً بله! این امکان که بیگانگان فضایی دست به مهندسی در بدن خود بزنند وجود دارد. پروسه ای که هم اکنون در انسان ها آغاز شده و در حال شروع برای گونه خودمان است. به عنوان مثال پیش از این برخی از ما انسان‌ها ابزارهای فنی مانند لنزهای تماسی، ضربان‌ساز و انواع پروتزها را وارد بدن خود کرده ایم. بیگانگان ممکن است به خوبی از بدن های مکانیکی با مغز قابل آپلود استفاده کنند یا ممکن است کاملاً مکانیکی باشند - به شخصیتی مانند Commander Data در سریال Star Trek نگاه کنید.

با توجه به تمایل طبیعی همه گونه‌های حیات به اینکه بخواهند تا حد امکان زنده بمانند، به نظر می رسد این یک ویژگی مشترک فرازمینی‌ها خواهد بود که بدن‌های ارگانیک و طبیعیه خود را تا حد ممکن و در سریع ترین زمان ممکن تغییر داده تا بر محدودیت های آن فائق آیند. بنابراین، به عنوان یک دانشمند اگر از من بپرسید که بیگانگان احتمالا چگونه به نظر می رسند، می گویم که در نهایت، پیشرفته ترین آنها یک موجود کاملاً مکانیزه خواهد بود.